In 't Wasdom

bolas, toegang tot kennis
juni 5th, 2020

De toegankelijkheid en beschikbaarheid van bronnen

In deze reeks besteden we aandacht aan vrij toegankelijke databanken (zg. Open Access). Verder geven we tips hoe je de toegang tot bronnen kunt vergroten, bijv. door het gebruik van een VPN-verbinding die ook nog eens tot meer privacy op het internet leidt.

Een betaald lidmaatschap van de openbare bibliotheek geeft toegang tot een aantal interessante (digitale) bronnen, ook vanuit de thuiswerkplek. Een grotere collectie van (digitale) bronnen is aanwezig bij de moeder van alle bibliotheken: de Koninklijke Bibliotheek (KB). Voor leerlingen is het KB-lidmaatschap gratis, studenten betalen een bedrag van €7,50 (50%)

Een KB-lidmaatschap kun je aangeven binnen je persoonlijke instellingen van de bolasapplicatie. Bij nieuw aangemaakte projecten reikt bolas je relevante selectie uit haar databankcatalogus aan (op type, vakgebied en onderwerp van je project), waaronder dus ook verwijzingen naar KB-databanken.

juni 4th, 2020

Toegankelijkheid digitale collecties (OB en NBD Biblion)

Goed om te weten dat leden van de Openbare Bibliotheek vanuit hun thuiswerkplek toegang hebben tot de e-book collectie van de bibliotheek online (zo’n dertigduizend titels). Deze databank maakt ook deel uit van de collectie van ruim 20 databanken met e-books waarnaar wij verwijzen en die vanuit onze databankcatalogus benaderbaar zijn. Een groot deel daarvan is overigens doorzoekbaar met onze zoekmachine Laelaps.

Naast de genoemde e-books zijn er databanken van NBD Biblion (Literom en de Uittrekselbank) voor bibliotheekleden beschikbaar. Deze databanken geven informatie over actuele thema’s, gerecenseerde boeken en/of interviews met schrijvers. Een prachtige aanvulling op de e-books.

Leerlingen van scholen voor VO die géén lid zijn van de Openbare bibliotheek kunnen vanuit de thuiswerkplek op de databanken van NBD Biblion inloggen (deze inlog werkt alleen als de betreffende school over een geldig abonnement beschikt).


Ook goed om te weten – gevonden titels uit de hierboven besproken databanken kun je natuurlijk bewaren in je bronnenlijst van bolas (vlg. APA-richtlijnen) om ze later weer in te zien. Naast de andere functionaliteiten van bolas.

juni 3rd, 2020

Zoeken in databanken – Proquest

Als je lid bent van de openbare bibliotheek en op zoek naar (wetenschappelijke) cultuurhistorische informatie (journals, tijdschriften, dissertaties, kranten) dan is deze selectie van databanken wellicht geschikt.

Het gaat om ruim twintig databanken van Proquest op het historische culturele vlak (Engelstalig) interessant zijn en daarom ook in onze databankcatalogus zijn opgenomen.

Hier vind je het overzicht met beknopte beschrijvingen van de databanken. De collectie is ook gelijktijdig doorzoekbaar. Je kunt daarbij gebruik maken van booleaanse operatoren (OR, NOT etc.).

mei 25th, 2020

Sesam open u!

Naast het Hele Erge is er iets dat daar dichtbij komt, namelijk een boek dat wel beschikbaar, maar niet toegankelijk is. Wat doe je in zo’n geval?

Het overkomt mij met regelmaat, zo ook vandaag. Ik las in de NRC een recensie van Auke Hulst over een collectie essays van Yoshida Kenkō (c. 1283-1350), een Japanse boeddhist, die – zo begreep ik – tot rijpheid kwam door de kunst van het nietsdoen te leren. Ik zocht zijn boek The Idle Thoughts of a Recluse (1914) op en ontdekte dat het boek beschikbaar was in de Amerikaanse digitale collectie (databank Hathitrust). De collectie is in haar geheel opgenomen in onze zoekmachine Laelaps. Het gaat om vele miljoenen titels. Deze specifieke titel is echter buiten Amerika niet downloadbaar, althans niet zonder VPN-verbinding (VPN staat voor Virtual Private Network)

Met een VPN-verbinding is het net alsof je zelf in Amerika bent. Eigenlijk zet je met een VPN een netwerkverbinding op met een Amerikaanse computer die jouw zoekopdracht doorgeeft aan de databank Hathitrust. Dat is volledig legaal. Zo kon ik het boek van Kenkō toch inzien.

We leven in een wonderlijke wereld met een overvloed aan teksten die beschikbaar en ook nog eens toegankelijk zijn. Althans voor hen die Ali Baba willen heten en een VPN-sleutel bezitten. Jij kunt ook Ali Baba zijn.

oktober 22nd, 2018

Als een Engel in de Bibliotheek van Babel. Over nut en nadeel van de VPN-verbinding

FAQ – Wat is een VPN-verbinding?

Jorge Luis Borges schreef ooit een verhaal over de Bibliotheek van Babel, een oneindige boekentafel die alle denkbare boeken bevat. De eindeloosheid voor een eindig mens. De fantasie van Borges lijkt best wel een beetje op de digitale werkelijkheid van vandaag. Er zijn veel vrij toegankelijke databanken met miljoenen oude en nieuwe e-books: Hathitrust, DBNL, Gutenberg, DOAB etc.. De titels uit die databanken zijn ook binnen BOLAS beschikbaar.

Wie deze en andere collecties doorzoekt stuit soms op het probleem dat het digitale boek in Nederland niet beschikbaar is. In Amerika is het exemplaar vrij van auteursrechten, maar in Nederland niet. Je kunt dan natuurlijk je reispapieren pakken om in Los Angeles naar de blues te luisteren en intussen het boek downloaden. Het kan ook anders: met een VPN-netwerk

Een Virtual Private Network is een goedkope manier om je netwerk uit te breiden naar andere werelddelen. Je kunt “doen alsof” je elders bent, bijv. op het eiland Tristan da Cunha zit of in IJsland of waar ook in de wereld. Je computer maakt verbinding met een computer elders en krijgt het IP-adres van de locatie van je keuze. Dit betekent ook dat je online privacy beter is beschermd. En daarnaast kun je ook boeken downloaden die onder de Amerikaanse of een andere jurisdictie vallen.

Het gebruiken van een VPN-verbinding is volledig legaal. Door de VPN verbinding wordt de privacy van de internetgebruiker verhoogd, terwijl Google niet meer weet waar je zit. Er is ook een nadeel. De internetsnelheid neemt af. Die afname van de snelheid is afhankelijk van de prijs/kwaliteit verhouding van de gekozen VPN-verbinding.

Lezende engelen trekken zich niets aan van fysieke grenzen, ook niet van tijdsgrenzen, landsgrenzen of andere bepalingen. Zij verzamelen boeken uit alle tijden en plaatsen. Zo ook de Engel in de bibliotheek van Babel: die leest en peinst.