In 't Wasdom

bolas, toegang tot kennis

Archive for the ‘booleaans’ Category

februari 10th, 2020 by Renske ter Avest

Zoeken in databanken: booleaans zoeken

Zoeken levert vaak enorm veel treffers op. Dat geldt ook bij het gebruik van een databank. Hoe kun je dit aantal beperken? Wat moet je doen om preciezer te zoeken? Hoe krijg je minder treffers met een hogere kwaliteit?

Vier tips

  • Stel eisen aan de actualiteit van de bron, bijv. vanaf het jaar 2015. Gevolg is dat je geen ongedateerde resultaten krijgt. Ongedateerde bronnen gelden i.h.a. als minder betrouwbaar. Je weet dan immers niet of er meer actuele bronnen zijn.
  • Zoek met operatoren of commando’s. Gebruik meerdere zoektermen in combinatie met AND, OR, NOT. Het gebruik van de operator AND betekent dat beide zoektermen in het document moeten voorkomen. Daardoor daalt het aantal zoekresultaten.
  • Gebruik bij synoniemen de operator OR. Hierdoor neemt het aantal treffers toe, maar je beperkt het aantal uit te voeren zoekacties.
  • Beperk je tot een bepaald type bron, bijvoorbeeld alleen journals of kranten. Of beperk je tot een specifieke database.

Een voorbeeld: Henriette B. is geïnteresseerd in de nieuwste Open Access publicaties (vanaf januari 2020) over toepassingen van artificial intelligence binnen de medische sector. Haar zoekopdracht beperkt ze tot actuele bronnen (vanaf 2020). Ze gebruikt twee zoektermen. Verder zoekt ze alleen in de databank DOAJ (via Laelaps). Aantal zoekresultaten: van 15 (op 11 februari 2020) tot 157 (op 18 juni 2020).

In het gegeven voorbeeld gebruikt Henriette B. alle eerdere tips:

  • beperking qua tijd (vanaf 2020);
  • gebruik van de (booleaanse) operator (AND -> Notabene: in Lalaeps is dat het +-teken, zie helpfunctie (?) bij Laelaps);
  • gebruik van één specifieke databank met de grootste collectie Open Access bronnen (DOAJ). Die databank bevat vele duizenden wetenschappelijke journals.

De grondslagen van het booleaanse zoeken (zoeken met AND, OR en NOT) zijn ontleend aan de inzichten van de wiskundige en logicus George Boole (1815-1864).

Update: 18 juni 2020

februari 10th, 2020 by Renske ter Avest

Google manipuleren. Over zoekstrategieën

Google heeft een simpele zoekbalk. Eén enkel trefwoord intikken en Google doet de rest. Wat die rest precies inhoudt? Dat weet bijna niemand. Eén ding is wel zeker: Google stemt de resultaten af op het profiel dat zij heeft van de gebruiker. Ze manipuleert, zeggen sommigen.

Hoe zoek je met Google? Kun je de zoekresultaten van Google wel beïnvloeden? Ja, dat kan en het is eenvoudig.

Er zijn mogelijkheden om Google te “manipuleren” of beter: zelf het heft in handen te nemen. Hoe doe je dat? Hoe zorg je er voor dat Google doet wat jij wilt? Je kunt Google sturen door naast trefwoorden ook zgn. commando’s toe te voegen. In al deze gevallen beperk je het aantal resultaten. Dat is ook de bedoeling. Scherper zoeken en zelf de zoekcriteria bepalen. Hoe doe je dat?

Eerst enkele mogelijkheden, daarna een voorbeeld Read the rest of this entry »

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (8): slimmer zoeken met de SpringerLink

In het hoger onderwijs hebben gebruikers meestal toegang tot de SpringerLink, een grote databank met vakliteratuur. Systematisch zoeken (en je goed kun verantwoorden) is een kunst en een kunde, vooral het laatste.

Met de Springerlink kun je binnen een vaktijdschrift als het Vakblad Sociaal Werk zoeken of dwars door alle vakliteratuur. Als je alleen wilt weten welke discussie er binnen een vaktijdschrift/journal is gevoerd, kun je de zoektocht tot dat journal beperken.

In het laatste geval is het handig – om naast de keuze van effectieve trefwoorden – ook gebruik te maken van de operatoren AND en OR. Een voorbeeld: Stel je bent geïnteresseerd in publicaties binnen het Vakblad Sociaal Werk over het thema wijkontwikkeling en diversiteit. Dan zou dit een mogelijke zoekopdracht kunnen zijn.

Wat gebeurt er in die zoekopdracht precies?

  1. Met “allochtonen OR diversiteit” maak je de zoekopdracht efficiënter. De databank verzamelt de documenten waarin ofwel “allochtonen” staat, ofwel “diversiteit” Het aantal resultaten wordt daardoor groter.
  2. Door ook nog eens – met AND – te combineren met “wijkontwikkeling” maak je het aantal resultaten weer kleiner.
  3. Tot slot: Je kunt ook eisen stellen aan het jaartal van publicatie en meer: hoe groter het aantal gestelde eisen is, des te kleiner het aantal zoekresultaten.

De operatoren AND, OR en NOT zijn zgn. booleaanse operatoren en worden in vrijwel alle databanken gebruikt, ook bij Laelaps, de zoekmachine van BOLAS. Wel hanteert men vaak andere symbolen, bijv. +, OR, – voor AND, OR, Not. Gelukkig zijn databanken meestal voorzien van een helpfunctie, zo ook de SpringerLink. Kijk daar naar!

Méér weten?

januari 16th, 2020 by Helpdesk Bolas

Zoeken met Laelaps

Zoeken in Laelaps

Laelaps is de zoekmachine die BOLAS zelf ontwikkelde. Een handige tool die meerdere databanken tegelijk kan doorzoeken (BASE, HBO-kennisbank, DOAJ etc). Je kunt hier alle databanken zien die Laelaps doorzoekt.

Het is belangrijk dat je slim zoekt binnen Laelaps, bijv. op jaartal en op meerdere trefwoorden. Hier een voorbeeld van zo’n combinatie. Drie opmerkingen over de zoekopdracht:

  1. Met het sterretje (*=asterisk) geef je aan dat je alle documenten wilt vinden die met methodi* beginnen. Dit betekent dat je ook documenten met termen als methodiek, methodisch etc. als zoekresultaat krijgt.
  2. Met het +-teken geef je aan dat je niet alleen resultaten wilt met documenten waarin de zoekterm methodi* voorkomt, maar daarin moet ook de term hulpverle* voorkomen. Het +-teken beperkt het aantal resulaten
  3. Met het jaartal 2018 begrens je het aantal resultaten door eisen te stellen aan de publicatiedatum (niet ouder dan …).

Het zoeken met commando’s (zoals het + teken of OR binnen Laelaps) noemt men Booleaans zoeken. De techniek is vernoemd naar George Boole (1815-1864), een wiskundige en logicus.