Onderzoekend vermogen komt voort uit een onderzoekende houding. Zo’n houding heeft alles te maken met nieuwsgierigheid; de drang tot weten, tot leren. Een onderzoekende houding impliceert gerichtheid op bronnen en voortbouwen op eerdere opvattingen en ideeën. Staan op de schouders van anderen en daarbij ook gericht zijn op zeker weten. Goede bronnen gebruiken en nauwkeurig en verantwoord data verzamelen. Het handboek Onderzoekend vermogen voor verpleegkundigen zegt mooie dingen over het onderzoekend vermogen en de drang tot weten (De Jong, Legius en De Maesschalck, 2016).
Aanvullend op dat handboek leg ik in dit blog uit waar je betrouwbare bronnen – vakliteratuur, databanken, wetenschappelijke instituten – kunt vinden.
“Wat zijn relevante databanken voor de verpleegkundige?” en “hoe doe je effectief literatuuronderzoek?” zo vragen studenten Verpleegkunde mij met regelmaat. Ik kan daar niet altijd direct antwoord op geven.
“Relevant” hangt immers af van context, de vraagstelling (wat wil je precies weten), de kwaliteit (o.a. betrouwbaarheid) en het gewenste type bron (bijv. journal, artikel, thesis). Daarnaast speelt de beschikbaarheid & toegankelijkheid een rol. Je kunt niet overal gratis bij, behalve bij Open Access bronnen die toegankelijk zijn voor iedereen.
Een paar suggesties (zie onderstaand bronnenoverzicht voor de klikbare vindplaatsen):
- Wordt lid van de Koninklijke Bibliotheek (KB). Daar heb je een leven lang plezier van. De KB geeft je ook na afstuderen toegang tot databanken. Je kunt hier lid worden van de KB. Let op de kortingsmogelijkheden voor studenten.
- Maak daarnaast gebruik van (Open Access) databanken. Een groot aantal van die databanken wordt ook direct (en tegelijkertijd) doorzocht door Laelaps, de zoekmachine van bolas (zoals DOAJ, HBO-Kennisbank, NARCIS, BASE, Academia etc.).
- Zoek naar databanken op vakgebied en/of type bron. Een hogeschool/universiteit biedt haar databanken vaak aan op vakgebied of type opleiding. Ook bolas geeft een overzicht van databanken op vakgebied (zie overzicht met daarin links naar databanken per vakgebied).
- Naast databanken zijn de kennisinstituten en vakliteratuur (als tijdschriften) van belang:
- Welke kennisinstituten zijn er op je vakgebied? Meestal beschikken die instituten over één of meerdere databanken, bijv. het Trimbosinstituut, het RIVM, het Nivel etc.;
- Welke vaktijdschriften (Nederlands- en anderstalig) zijn er voor verpleegkundigen?
- Zoek binnen databanken naar beroepsspecifieke bronnen en/of experts (NARCIS, Springer, Sage).
- Gebruik bibliografieën en handboeken (hanteer daarbij de zgn. sneeuwbalmethode).
- Zoek slimmer – binnen databanken en via Google (Scholar). Neem zelf het heft in handen en weet wat & hoe je zoekt.
Méér weten?
- Zie het bronnenoverzicht, een selectieve gids naar verpleegkundige vakliteratuur, databanken en relevante wetenschappelijke instituten.
- Abonneer je op de nieuwsbrief Onderzoekend vermogen voor verpleegkundigen.