In 't Wasdom

bolas, toegang tot kennis

Archive for the ‘databanken’ Category

maart 18th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken & bolas

De serie over databanken bestaat uit meerdere afleveringen. Het gaat om databanken die binnen en/of buiten bolas doorzoekbaar zijn. Een aantal van deze databanken is ook met Laelaps, de zoekmachine van bolas doorzoekbaar.

Er is een inleidend blog over nut en voordeel van databanken (wat, waarom, waar en hoe), een ander blog gaat over de databank Narcis en een derde item gaat weer in op E-books collecties. Maar er zijn ook specifieke blogs over, de SpringerLink, DOAJ en BASE. Veel van de databanken (méér dan 20) zijn ook met de zoekmachine Laelaps doorzoekbaar (bijv. Narcis, Academia, DOAJ, BASE, DOAB, Hathitrust, BioOne etc.). Laelaps is de zoekmachine van bolas met meer dan 150 miljoen documenten.

De serie heeft de intentie een bijdrage te leven aan, wat men noemt, digitale geletterdheid. Hier kun je alle items over databanken bekijken.

Tags: , , , ,
Posted in databanken, Digitale-Geletterdheid | No Comments »

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (1): wat, waarom, waar en hoe te gebruiken?

Topdatabanken

Binnen BOLAS kun je gebruik maken van databanken. Een databank geeft toegang tot wetenschappelijke artikelen en boeken. Hiernaast vind je een overzicht van een aantal databanken die je kunt doorzoeken. Je hebt niet altijd toegang tot databanken. Voor een aantal databanken is een lidmaatschap van de Koninklijke Bibliotheek (KB) nodig. #KB Dat lidmaatschap kun je aangeven in je persoonlijke instellingen.

Beweeg met je muis over het rechterdeel van het databankoverzicht binnen BOLAS. Je ziet dan een aantal iconen. De vier iconen staat voor vier opties: favoriseren, opslaan, delen of onzichtbaar maken. Favoriseren is de meest handige optie. Je kunt een gefavoriseerde databank voor elk denkbaar project gebruiken. 

Zoeken naar bronnen binnen databanken kost minder tijd dan zoeken op Google (Scholar). Bij het gebruik van Google Scholar heb je soms geen toegang wanneer je een mogelijk bruikbare bron vind. Bovendien geven databanken toegang tot meer betrouwbare bronnen. Meer betrouwbaar dan de resultaten van googlen. Waaruit blijkt dat? Read the rest of this entry »

Tags:
Posted in databanken, KB, zoeken | Reacties uitgeschakeld voor Databanken (1): wat, waarom, waar en hoe te gebruiken?

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (2): welke?

Er zijn veel soorten databanken. Je kunt ze ordenen, bijv. op vakgebied (bijv geschiedenis). Of op soort (bijv. kranten) of – als derde mogelijkheid – op vakgebied èn op soort.

In het hier gebruikte voorbeeld (zie afbeelding) heb ik zowel op geschiedenis  (vakgebied) als op kranten (soort) geselecteerd. Het is best ingewikkeld om te bepalen welke databank je kunt gebruiken. Als je goed weet wat je precies wilt weten (hoofd- en deelvragen) dan ben je ook beter in staat om het type databank te bepalen.

Notabene – Gebruikers die lid zijn van de Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag – en dat hebben aangegeven bij hun persoonlijke instellingen binnen BOLAS – krijgen meer databanken te zien dan gebruikers die geen lid zijn.

Read the rest of this entry »

Posted in databanken, zoeken | No Comments »

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (3): Narcis

In Laelaps, de zoekmachine van BOLAS, is de inhoud van meerdere databanken opgenomen, waaronder die van Nardis.

In de databank Narcis zijn vrijwel alle publicaties van wetenschappers aan Nederlandse Universiteiten te vinden. Vaak zijn die publicaties openbaar toegankelijk. De Nederlandse overheid streeft er naar om wetenschappelijke publicaties voor iedereen beschikbaar te maken (Open Access).

In Narcis vind je niet alleen wetenschappelijke artikelen, proefschriften en rapporten. Je kunt ook van alle denkbaar onderwerp nagaan wie daarbij betrokken zijn en waar ze werken. Die gegevens (organisaties, personen) vind je niet in Laelaps. Als je dit weet, vind je sneller betrouwbare bronnen. Immers, in de databank Narcis wordt alleen de productie van wetenschappers opgenomen.

Hier vind je het overzicht van personen die zich volgens Narcis bezighouden met “kunstmatige intelligentie“. Je kunt het aantal zoekresultaten verder beperken door op vakgebied te zoeken, bijv. classificatie geesteswetenschappen.

Notabene: bedenk dat je zowel Engelstalige als Nederlandstalige termen kunt gebruiken (en combineren). Zie het bovenstaande voorbeeld over “kunstmatige intelligentie” (Engels en Nederlandse terminologie in combinatie met OR. #Tips

Posted in databanken, laelaps, Open Access, zoeken | No Comments »

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (4): E-books

E-books in BOLAS

Met BOLAS kun je snel een overzicht vinden met alle databanken met boeken, zgn E-books. Dit kunnen oudere gedigitaliseerde boeken zijn, maar ook nieuwe.

Ben je lid van de Koninklijke Bibliotheek dan krijg je in het overzicht ook die databanken te zien, waaronder Ebook Central. Dat is één van mijn favoriete databanken met nieuwe boeken. In het rijtje zie je een aantal databanken in een groene balk staan. Die kun je met Laelaps doorzoeken, zoals DOAB en Hathitrust.

Bij het zoeken in databanken is het handig om gericht te zoeken (bijv. op datering) en ook citatietekens te gebruiken. Je sluit daarbij een hoop resultaten uit. Zelf noteer ik mijn zoekstrategie altijd. Dan kan ik die achteraf ook beter verantwoorden naar mijn lezers. Hier vind je bijvoorbeeld het resultaat van een zoekopdracht naar het gendervraagstuk (vanaf 2015) in de databank DOAJ.

Krijg je te weinig resultaten dan kun je natuurlijk altijd soepeler zijn in je criteria. Meestal zijn het te veel resultaten en is het handiger om je zoekopdracht specifieker te maken. Wat wil je weten? Iets over genderrollen in de geschiedenis, dan is deze zoekopdracht misschien handiger. Probeer uit, experimenteer en wees kritisch op je zoekstrategie.

Veel plezier bij het zoeken naar literatuur in Laelaps.

Tags: ,
Posted in databanken, KB, laelaps, Open Access, zoeken | No Comments »

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (5): Directory of Open Access Journals (DOAJ)

De Open Access beweging – die vrije toegang tot de wetenschap nastreeft – heeft met de databank DOAJ een groot succes behaald. Iedereen kan zich op de hoogte stellen van de resultaten van de wetenschap. Een goed ding in een tijd van fakenews. Als je wilt kun je je informeren.

Het gaat op dit moment om meer dan 14.000 wetenschappelijke tijdschriften en meer dan vierenhalf miljoen artikelen. De databank DOAJ – met de daarin opgenomen artikelen en tijdschriften – is ook geïndexeerd door onze zoekmachine Laelaps. Dat is een belangrijk onderdeel van BOLAS. Laelaps wordt wekelijks aangevuld met nieuwe artikelen.

Klik hier om in Laelaps uitsluitend te zoeken naar artikelen die afkomstig zijn uit de DOAJ (let op: m.n. Engelstalige artikelen)

Posted in databanken, laelaps, Open Access | No Comments »

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (6): BASE

Base behoort met Google Scholar tot de grootste academische zoekmachines. Base is ontwikkeld aan de universiteit van Bielefeld (Noordrijn-Westfalen). Ze hebben een groot aantal Open Access bronnen. Je kunt Base hier doorzoeken. Base geeft de door haar geïndexeerde bronnen ook door aan onze zoekmachine Laelaps.

Op een aantal punten is Base machtig veel interessanter dan Google Scholar, m.n. voor historisch onderzoek. Zo heeft Base naast hedendaagse universitaire bronnen ook een groot aantal bronnen vanaf ca. 1500 geïndexeerd en toegankelijk gemaakt. Google Scholar begint pas vanaf ca. 1990, maar fijn dat deze bronnen met Base wel toegankelijk zijn. In het voorbeeld (klik op bovenstaande afbeelding) zoek ik naar de verhandeling van Erasmus over het Nieuwe Testament. Het eerste resultaat is een vondst in de bibliotheek van de universiteit van Leuven.

Zoals gezegd geeft Base haar bronnen door aan bolas en daar zijn wij blij mee. Elke week worden er nieuwe bronnen opgehaald, geïndexeerd en opgenomen in onze zoekmachine Laelaps. Binnen Laelaps kun je desgewenst uitsluitend naar bronnen van Base zoeken. Kies je echter voor een zoekactie in alle opgenomen databanken dan kun je uit de logo’s naast de items opmaken wat de exacte herkomst is van de resultaten.

Posted in databanken, laelaps, Open Access | No Comments »

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (7): DBNL

De DBNL is een goudmijn van de Nederlandse literatuur en geschiedenis. Het gaat om teksten van auteurs uit het Koninkrijk der Nederlanden en voormalige (gekoloniseerde) gebiedsdelen. Dit betekent dat er ook teksten uit Suriname, Indonesië, Vlaanderen zijn opgenomen. 

In Laelaps, de zoekmachine van bolas, zijn meer dan zesduizend titelbeschrijvingen van de DBNL-collectie van e-books (pdf-format) te vinden. Hier vind je – bij wijze van voorbeeld – de gedigitaliseerde collectie van de auteur Albert Helman. Aardig om bijvoorbeeld in een leesproject te bewaren en met anderen te delen. 

Op de website van de DBNL is natuurlijk veel meer te vinden, waaronder de verzameling kinderboeken (méér dan zevenduizend items), de al genoemde collectie e-books en de Atlas van de Nederlandse literatuur.  In die Atlas kun je de auteurs vinden die in je dorp of stad zijn geboren of overleden.

De DBNL is een schitterende parel op de kroon van de Nederlandse literatuur. 

Posted in databanken, laelaps, Open Access | No Comments »

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (8): slimmer zoeken met de SpringerLink

In het hoger onderwijs hebben gebruikers meestal toegang tot de SpringerLink, een grote databank met vakliteratuur. Systematisch zoeken (en je goed kun verantwoorden) is een kunst en een kunde, vooral het laatste.

Met de Springerlink kun je binnen een vaktijdschrift als het Vakblad Sociaal Werk zoeken of dwars door alle vakliteratuur. Als je alleen wilt weten welke discussie er binnen een vaktijdschrift/journal is gevoerd, kun je de zoektocht tot dat journal beperken.

In het laatste geval is het handig – om naast de keuze van effectieve trefwoorden – ook gebruik te maken van de operatoren AND en OR. Een voorbeeld: Stel je bent geïnteresseerd in publicaties binnen het Vakblad Sociaal Werk over het thema wijkontwikkeling en diversiteit. Dan zou dit een mogelijke zoekopdracht kunnen zijn.

Wat gebeurt er in die zoekopdracht precies?

  1. Met “allochtonen OR diversiteit” maak je de zoekopdracht efficiënter. De databank verzamelt de documenten waarin ofwel “allochtonen” staat, ofwel “diversiteit” Het aantal resultaten wordt daardoor groter.
  2. Door ook nog eens – met AND – te combineren met “wijkontwikkeling” maak je het aantal resultaten weer kleiner.
  3. Tot slot: Je kunt ook eisen stellen aan het jaartal van publicatie en meer: hoe groter het aantal gestelde eisen is, des te kleiner het aantal zoekresultaten.

De operatoren AND, OR en NOT zijn zgn. booleaanse operatoren en worden in vrijwel alle databanken gebruikt, ook bij Laelaps, de zoekmachine van BOLAS. Wel hanteert men vaak andere symbolen, bijv. +, OR, – voor AND, OR, Not. Gelukkig zijn databanken meestal voorzien van een helpfunctie, zo ook de SpringerLink. Kijk daar naar!

Méér weten?

Tags: ,
Posted in booleaans, databanken | No Comments »

januari 17th, 2020 by Renske ter Avest

Databanken (9): Zoeken met Laelaps

Met de nieuwe bolasknop kun je direct in Laelaps (en Google Scholar) zoeken. Het pictogram van Laelaps staat bovenaan in het midden.

Met Laelaps zoek je in méér dan twintig databanken tegelijk (Narcis, DOAJ, BASE, Hathitrust, EThOS, Open Dissertations, HBO-kennisbank en nog veel meer).

Het is belangrijk om vooraf over je zoekcriteria na te denken (bijv. recente bronnen, het gewenste type bron etc.). Dit levert een betere kwaliteit aan zoekresultaten op omdat je zelf – op basis van je informatiebehoefte – de zoekcriteria vaststelt.

In Laelaps, Google Scholar en ook in de meeste andere databanken kun je met zoekcommando’s en Booleaanse operatoren werken. In blogs van BOLAS staat meer informatie over zoeken, het gebruik van zoekcriteria (Booleaans zoeken & slimmer zoeken) in databanken en op google.

Tags: ,
Posted in databanken, laelaps | No Comments »